Dialek
Johor tidak begitu ketara perbezaannya antara bahasa Melayu standard
sebagaimana dialek-dialek negeri lain. Hal ini demikian kerana terdapat
tanggapan umum yang mengatakan bahawa bahasa standard berasaskan dialek Johor.
Selain itu, darjah kepelbagaian dialek Johor juga dikatakan paling kurang
berbanding dialek-dialek negeri di Malaysia. Walau bagaimanapun, terdapat
sedikit kelainan dalam dialek ini di bahagian kawasan sempadan seperti kawasan
sebelah utara iaitu dari pantai barat hingga ke pantai timur. Kawasan ini
dilihat terdapatnya percampuran ciri-ciri antara dialek Johor dengan dialek
Melaka dan antara dialek Johor dengan dialek Pahang yang menyebabkan tiadanya perbezaan-perbezaan
yang besar daripada segi sistem bunyi bahasa yang dituturkan. Melalui perbezaan
kecil tersebut, dialek Johor dapat dibahagikan kepada tiga subkawasan iaitu
subkawasan Johor, subkawasan Muar dan subkawasan Mersing.
|
Rindu negeriku ^_^ |
Subkawasan Johor merupakan
kawasan-kawasan di negeri Johor yang meliputi sebahagian besar negeri Johor
dari utara sehingga selatan. Kawasan-kawasan ini secara umumnya merupakan
keseluruhan kawasan di negeri selatan tersebut. Subdialek yang digunakan oleh
masyarakat di kawasan subdialek Johor ini ialah subdialek Johor Baharu.
Subdialek Johor Bahru dikatakan sebagai asas dialek Johor berdasarkan beberapa
faktor. Faktor tersebut ialah faktor keluasan subkawasan tersebut jauh lebih
luas berbanding subkawasan-subkawasan lain yang terdapat di negeri Johor.
Faktor kedua ialah ciri-ciri linguistik yang menunjukkan bahawa subkawasan ini
secara keseluruhannya dijelaskan secara terperinci tentang dialek Johor yang
membezakan daripada dialek-dialek lain. Hal ini demikian kerana, terdapatnya penyimpangan-penyimpangan
dalam subdialek Muar-Batu Pahat dan subdialek Mersing yang merupakan subdialek
yang mempunyai ciri-ciri yang terdapat dalam dialek lain iaitu dialek dari
kawasan yang bersempadan dengan kedua-dua subkawasan tersebut.
Subkawasan
kedua ialah subkawasan Muar-Batu Pahat. Subkawasan ini mempunyai hubungan yang
hampir dengan negeri Melaka Selatan sehinggakan dialek Johor di kawasan ini
mempunyai pengaruh dari negeri bersejarah tersebut. Subdialek Muar-Batu Pahat
dijadikan wadah pertuturan antara masyarakan di kawasan tersebut. Subkawasan
yang terkhir ialah subkawasan Mersing yang meliputi kawasan-kawasan dan daerah
di Mersing sahaja. Selain itu, negeri Johor yang sinonim dengan kebanyakannya
masyarakatnya berketurunan Jawa mempengaruhi bahasa pertuturan mereka. Antara
kawasan di Johor yang mempunyai jumlah masyarakat Jawa yang ramai ialah
Pontian. Oleh itu, ciri-ciri bahasa Jawa mempengaruhi bahasa mereka.
Sistem vokal subdialek
Johor Baharu (JB) dengan bahasa Melayu standard.
Subdialek
Johor Baharu mempunyai enam jenis vokal
yang dikenali sebagai vokal kardial primer. Secara keseluruhannya, sistem vokal
dalam subdialek ini mempunyai persamaan dengan sistem vokal dalam bahasa
standard. Namun begitu terdapat sedikit perbezaan antara dua bahasa ini iaitu
dalam penyebutan [u] pada kedudukan suku kata akhir tertutup. Ciri-ciri [u]
dalam sebutan bahasa standard menerangkan bahawa [u] disebut sebagai [u˯] yang
mempunyai ciri fonetik lebih rendah daripada [u] tetapi lebih tinggi daripada [o].
Manakala dalam subdialek Johor Baharu, suku kata terakhir tertutup [u] disebut
sebagai [o]. Sebagai contoh:
JB
|
BS
|
[timbol]
|
[timbul]
|
[mӗlӗtop]
|
[mӗlӗtup]
|
[tutop]
|
[tutup]
|
[putos]
|
[putus]
|
Sistem konsonan
subdialek Johor Baharu dengan bahasa Melayu standard.
Konsonan
r merupakan konsonan yang mempunyai perbezaan antara sistem konsonan subdialek
Johor dan bahasa Melayu standard. Konsonan r bagi subdialek Johor Baharu
dikenali sebagai konsonan frikatif velar ȓ yang mempunyai padanan dengan
getaran velar r dalam bahasa standard. Sebagai contoh:
JB
|
BS
|
[maȓah]
|
[marah]
|
[ȓumah]
|
[rumah]
|
[daȓah]
|
[darah]
|
Selain
itu, konsonan r bagi subdialek Johor Baharu hanya hadir dalam linkungan akhir
kata. Konsonan ini akan digugurkan dan digantikan dengan kesenyapan. Sebagai contoh:
JB
|
BS
|
[koto]
|
[kotor]
|
[boco]
|
[bocor]
|
[leba]
|
[lebar]
|
[gӗla]
|
[gӗlar]
|
[gamba]
|
[gambar]
|
Konsonan
r sebagai kod suku kata lain memperlihatkan bahasa imbuhan ber- dalam bahasa
standard akan menjadi be- dalam subdialek Johor Baharu. Sebagai contoh:
JB
|
BS
|
bӗjalan
|
bӗrjalan
|
bӗmain
|
bӗrmain
|
bӗsalaman
|
bӗrsalaman
|
Perbezaan Subdialek
Johor Baharu Dengan Subdialek-Subdialek Lain.
Subdialek Muar-Batu
Pahat
Perbezaan
subdialek Muar-Batu Pahat (MBP) terletak pada penyebutan “-ar” pada akhir kata.
Konsonan ȓ yang digugurkan dalam subdialek Johor Baharu tidak melibatkan proses
pengubahan nilai fonetik [a]. Berbeza dengan subdialek Muar-Batu Pahat,
pengguguran konsonan akan berlaku serta mengakibatkan perubahan nilai fonetik
vokal tersebut bagi menghasilkan [ô]. Penghasialan [ô] itu menyebabkan
subdialek Muar-Batu Pahat memiliki tujuh jenis vokal berbanding subdialek Johor
Baharu yang mempunyai enam jenis vokal. Sebagai contoh:
JB
|
MBP
|
BS
|
[baka]
|
[bakô]
|
[bakar]
|
[bӗsa]
|
[bӗsô]
|
[besar]
|
[leba]
|
[lebô]
|
[lebar]
|
[saba]
|
[sabô]
|
[sabar]
|
Subdialek Mersing
Subdialek
Mersing (Ms) pula mempunyai kelainan daripada subdialek Johor Baharu daripada
segi penyebutan urutan-urutan vokal ia, ai, au dan ua. Dalam subdialek Johor
Baharu urutan-urutan tersebut dihasilkan sebagai vokal rangkap ia, ai, ua dan
au, tetapi dalam subdialek Mersing urutan itu disela dengan hentian glotis [q],
dan dengan itu penghasilannya bukanlah sebagai vokal rangkap (Asmah Haji Omar,
1985: 160). Sebagai contoh:
JB
|
Ms
|
BS
|
[perioq]
|
[pӗȓiqok]
|
[pӗriuk]
|
[buah]
|
[biqah]
|
[buah]
|
[baeq]
|
[baqeq]
|
[baik]
|
[diӗ]
|
[diqӗ]
|
[dia]
|
[pӗrau]
|
[pӗȓaqu]
|
[pӗrahu]
|
Secara
rumusannya diaelek Johor dapat dibagaikan mengikut kawasan. Sebagaimana yang
dilihat, Asmah Haji Omar berpandapat bahawa dialek Johor dapat dibahagikan
kepada tiga subkawasan. Namun begitu, terdapat pendapat lain yang mengatakan
bahawa dialek Johor hanya dibahagikan kepada dua kawasan iaitu Johor Baharu
yang juga dikenali sebagai dialek Johor-Riau serta kawasan Johor Pesisir Barat & Utara yang mempunyai persamaan dengan dialek
Muar-Batu Pahat.